Vrede maken kan iedereen, altijd, overal…
Voor wie?
Deelnemers vanaf 10 jaar in po, vo, mbo, ISK en jongerenwerk (NL)
Deelnemers vanaf 12 jaar in basis- en secundair onderwijs, 1^e, 2^e en 3^e graad TSO en BSO (VL)
(De werkvormen zijn eenvoudig aan te passen naar de doelgroepen.)

Bedoeling
De deelnemers onderzoeken hoe en waar zij vrede kunnen maken in hun eigen leefwereld. Ze ontwikkelen ideeën en oefenen in de praktijk. Ze maken een verslag van hun ervaringen en veroorzaken een kettingreactie van kleine, maar heel belangrijke vredesactiviteiten.

Educatieve doelen
– De deelnemers omschrijven het begrip ‘vrede’.
– De deelnemers operationaliseren hun visie op vrede door het ontwikkelen van kleine activiteiten.
– De deelnemers presenteren hun ervaringen en veroorzaken met anderen een kettingreactie.

Werkwijze
– De leerlingen krijgen onderstaande lijst met suggesties om vrede te maken. Het zijn er 30, maar er zijn er natuurlijk veel meer. Ze bekijken individueel de voorbeelden en geven per actie een + en – waarbij + staat voor haalbaar om voor mij te doen en – voor onhaalbaar.

– Een aantal voorbeelden hebben misschien toelichting nodig. Ook kan het voorkomen dat de leerlingen de acties (nog) niet met ‘vrede’ maken in verband kunnen brengen.

– Vervolgens maken we een inventarisatie van de keuzes. De deelnemers kunnen toelichtingen geven en aan elkaar vragen stellen. Het kan interessant zijn om te kijken naar de verdeling: onhaalbaar – haalbaar. Wat zegt dat over de deelnemers zelf?

– De leerlingen kiezen vervolgens vijf activiteiten uit die het meest bij hen passen en haalbaar zijn. Dat schrijven ze op en ze noteren daarbij ook wie of wat zij daarvoor nodig hebben. En: waar en wanneer ze de activiteit om vrede te maken gaan uitvoeren. Is er geld nodig? Kun je het beter samendoen met je vriend of vriendin? Heb je je ouders erbij nodig? Wanneer ze deze vragen hebben beantwoord, is het actieplan klaar. Het is denkbaar dat we enkele groepjes vormen van leerlingen die samen een actie gaan doen.

Opdracht
Bekijk al deze acties voor vrede en vrijheid.
Maak een keuze bij elke actie.
O Dit is haalbaar voor mij om te doen
O Dit is niet haalbaar voor mij om te doen

1. Bespreek met iemand de beste manier om je tegen pesten te verzetten.
   2. Groet een dakloze of iemand die ‘straatnieuws’ verkoopt. Kijk niet weg.
   3. Neem een mooie gewoonte over uit een andere cultuur en doe dat vandaag.
   4. Pomp stiekem de fietsbanden van je zus/broer/moeder op.
   5. Breng tijd door in de natuur en adem diep in.
   6. Lach veel en help andere om te lachen.
   7. Zet op een rij hoe je thuis kunt helpen om minder energie te gebruiken.
   8. Maak met je klas een tekening waar anderen vrolijk van worden.
   9. Bedenk wie er allemaal voor jou zorg. Voor wie zorg jij?
   10. Red Gorilla’s door chocolade te eten (van de chocolademakers: Gorilla bar)
   11. Maak een kaart en stuur de kaart op naar iemand.
   12. Ga ‘belletje trekken’. Leg een envelop met een mooie kaart voor de deur voor je wegrent.
   13. Leer het woord vrijheid zeggen in vijf talen en post een er een beeld van op Snapchat of Instagram.
   14. Zoek uit welke monumenten er over de Tweede Wereldoorlog in je wijk of dorp staan.
   15. Wees aardig tegen een nieuwe klasgenoot. Het is spannend ergens nieuw te zijn.
   16. Help iemand met leren, daar leer je zelf ook van.
   17. Laat iemand voorgaan in de bus of in de winkel.
   18. Vraag een oude man wat hij vroeger voor werk deed.
   19. Denk als een astronaut: we hebben maar één aarde. Wat ga jij dan doen?
   20. Bedank de schoonmaker in de school.
   21. Zoek uit waarom je de game Fortnite leuk vindt.
   22. Pak elke dag een stuk zwerfvuil op. Maak er een foto van en post deze onder #zwerfie.
   23. Vraag een oude buurvrouw hoe ze leefde als kind.
   24. Vertel iemand over een ervaring die jou gelukkig maakte.
   25. Doe bij een ruzie iets totaal anders zoals bijvoorbeeld de ander alleen maar gelijk geven.
   26. Sta elke dag tien minuten stil bij wat je doet of leer mediteren.
   27. Doe elke dag een klusje in de keuken. Het kost niet veel tijd en is vaak gezellig.
   28. Verstop een klein cadeautje in de tas van iemand uit je klas.
   29. Zeg goedemorgen tegen 5 mensen als je naar school fietst.
   30. Doe elektrische apparaten uit als je ze niet gebruikt.

Enkele acties uitgelicht

Dans op muziek over een mooie wereld.
https://play.spotify.com/user/peacechallenge/playlist/7hg5PwtUJyuMLBaILdqrt9?play=true&utm_source=open.spotify.com&utm_medium=open

Zaai zonnebloemen voor vrede
Zonnebloemenzaad is goedkoop en kan in grote zakken gekocht worden. Doe enkele zaadjes in een klein papieren zakje en plak er een sticker op met jouw tekst en Insta account. Verspreid het zonnebloemzaad op school, in de bus en in de winkelstraat en vertel waarom je dat doet. Zaai zonnebloemen in de tuin, thuis, op school en overleg met de gemeente als jullie zonnebloemen op een rotonde of in een park willen zaaien.

Belletje lellen met cadeautje
Dat is heel spannend om te doen, maar ook heel leuk. Leg een eigen gemaakt zakje met zonnebloemenzaad of een envelop met een mooie kaart voor de deur van iemand, bel dan aan en ren keihard weg. Kijk vanachter een heg of geparkeerde auto stiekem kijken naar de reactie van de buurman of buurvrouw. Eerst kijkt hij (waarschijnlijk) heel boos, maar als hij het pakje ziet, kijkt hij blij. Dat is wel te hopen…

Wat is vrede?

Voor wie?
Deelnemers vanaf 10 jaar in po, vo, mbo, ISK en jongerenwerk (NL)
Deelnemers vanaf 10 jaar in basis- en secundair onderwijs, 12, 2^e en 3^e graad TSO en BSO (VL)
(De werkvormen zijn eenvoudig aan te passen naar de doelgroepen.)

Bedoeling
De deelnemers onderzoeken het begrip ‘vrede’ en bepalen voor henzelf hoe zij vrede kunnen maken in hun eigen leefwereld.

Educatieve doelen
De deelnemers omschrijven het begrip ‘vrede’ en betrekken dit op hun eigen leefwereld.

Werkwijze
Associatieoefening over vrede
De leerlingen schrijven individueel hun associaties op bij het begrip ‘vrede’. Waar denk je aan bij het woord ‘vrede’? Een korte zin of enkele woorden zijn voldoende. We kiezen eerst voor een individuele associatie, omdat dit meer variatie in de omschrijvingen oplevert. De omschrijvingen worden genoteerd. Identieke omschrijvingen krijgen een kruisje.

Wat valt op?
Er zijn twee soorten omschrijvingen. Omschrijvingen vanuit een positieve invalshoek, zoals: vriendschap, vrijheid, iedereen heeft te eten. Omschrijvingen vanuit een negatieve invalshoek, zoals: geen oorlog, geen honger, niet discrimineren.
De positieve omschrijvingen zijn veelal gericht op de toekomst en beschrijven veelal ook wat je kunt doen om vrede te maken. De negatieve omschrijvingen komen voort uit het verleden of het heden.

Mogelijke conclusie: het zijn allemaal gedachten over Vrede en ze zijn allemaal waar voor ons. Vrede komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar is een gevolg van menselijk handelen. Vrede zouden we kunnen zien als werkwoord. Mensen kunnen oorlog voeren, discrimineren en wanneer je naar de geschiedenis kijkt is dat ook vaak zo. Maar mensen kunnen ook vrede ma­ken en mensen­rechten respecteren.

Voorbeelden omschrijvingen

Goed met elkaar samenleven
Vrede is geen oorlog
Zelf je mening mogen zeggen
Geen haat, geen ruzie
Vrij zijn in je eigen land
Geen honger meer
Behulpzaam zijn voor anderen
Geen angst hebben
Respect hebben voor elkaar
Vrolijke mensen
Geen vluchtelingen
Je veilig voelen
Genoeg eten en drinken
Amnesty International is niet meer nodig
Geen verdriet meer
Geen discriminatie
Een eigen plekje op deze wereld
Samenwerken
Vrijheid van meningsuiting

Negatief                     Positief

niet pesten                  help elkaar

geen oorlog                veilig voelen

geen honger               iedereen heeft genoeg te eten

niet vechten                ruzie uitpraten

geen racisme              de schaduw van de zon kleurt iedereen gelijk

geen verdriet              mensen zijn vrolijk

geen discriminatie      respect voor elkaar

geen ruzie                   conflicten zonder geweld oplossen

geen vluchtelingen     een eigen plek om te kunnen wonen

Verdieping

Global Peace Index

De Global Peace Index (GPI) rangschikt 163 onafhankelijke staten op hun niveau van vrede. De index van het Institute for Economics and Peace (IEP) is werelds toonaangevende maat voor wereldwijde vrede. Dit rapport presenteert de meest uitgebreide gegevens gestuurde analyse van trends in vrede, de economische waarde ervan en hoe vreedzame samenlevingen kunnen worden ontwikkeld. Interessant om te kijken waar Belgie en Nederland staan in de Index. Staan ze in de top tien? Welk land staat op nummer één? Welk land staat onderaan de lijst? Zoek uit hoe dat komt.

Kijk verder op:  http://visionofhumanity.org/indexes/global-peace-index/

Nog meer vrede maken? Kijk verder op: www.vredescentrum.be

Samenwerken: draai het vloerkleed om

Voor wie?
Deelnemers vanaf 10 jaar in po, vo, mbo, ISK en jongerenwerk (NL)
Deelnemers vanaf 10 jaar in basis- en secundair onderwijs, 1^e, 2^e en 3^e graad TSO en BSO (VL)
(De werkvormen zijn eenvoudig aan te passen naar de doelgroepen.)

Bedoeling
Als je met andere mensen een opdracht wilt uitvoeren, is samenwerken het geheim. Wanneer alle deelnemers bereid zijn om te praten, te luisteren en samen te werken, zal dat een tolerante en vreedzame samenleving versterken. Overigens hoeft dit niet te betekenen dat mensen het met elkaar eens moeten zijn of elkaars vrienden moete zijn. In deze werkvorm moeten deelnemers intensief samenwerken om de opdracht uit te kunnen voeren.

Educatief doel
De deelnemers oefenen in samenwerking en analyseren faal- en succesfactoren.

Materiaal
Een (vloer)kleed van tenminste 1,5 x 2 meter.

Werkwijze
Spreid het vloerkleed glad uit op de grond.
– Verdeel de deelnemers in groepen van max. acht personen.
– Eén groep neemt plaats op het kleed.
– De deelnemers krijgen de opdracht om het kleed om te draaien zonder dat iemand de vloer aanraakt.
– Dus tijdens het draaien blijven alle deelnemers op het kleed. Wees daar heel duidelijk in.
– Met meer kleden kunnen meer groepen de opdracht tegelijkertijd uitvoeren. Welke groep is het snelst?
– Kiezen de deelnemers een speciale benadering om de opdracht uit te voeren?
– Is er iemand die de leiding neemt?
– Hoe gaan de deelnemers om met conflicten?

Meisjes werken anders dan jongens
Er zijn groepen die binnen een minuut het kleed omgekeerd hebben. Wanneer er iets meer meiden dan jongens in de groep zijn, wordt er makkelijker samengewerkt. Jongens zijn vaker fysiek: ze gaan handelen, schreeuwen en commanderen. De meisjes gaan vaker praten: “Zullen we het zo doen? Eerst dit en dan dat?” Er valt zelden iemand buiten de boot en als het gebeurt, is het vaak per ongeluk. Veel groepen meisjes handelen al murmelend, er is geen speciale leider en toch werken ze samen.

  
Enkele jongere deelnemers met het kleed. Samenwerken, iedereen kan het…   [foto’s vredeseducatie]

Foto’s: Limburgs Museum